Laatste verhaaltje bij afscheid van mijn vader.
Rinie Derks plechtigheid 9 april 2021
Het was middenin de corona lockdown tijd. De schoonmoeder was amper een half jaar daarvoor naar de hemel gegaan en mijn vader besloot op 1 april 2021 zijn leven te stoppen door euthanasie. Net als zij gedaan had. Goed voorbeeld doet volgen.
Een redelijk traumatische tijd was het, iedereen liep hele dagen met kapjes op en dan ook nog al deze verstikkende gebeurtenissen, en bedrijven en relaties en mensen die individueel kapot leken te gaan. Een perverse tijd vond ik het. En hoe verder het weg is, hoe beroerder ik me voel. Het lijkt ook bijna een taboe tijd geworden, omdat de meesten er liever over zwijgen. Na de oorlog moet het vast ook zo gevoeld hebben. Een grote olifant volgepakt met pijn die midden in de wereld staat, midden in elk dorp, midden in elke huiskamer.
Omdat het Corona lockdown was en er dus werkelijk mensen gedwongen hun leven zagen vervliegen in een soort gevangenis-planeet, waar echte menselijkheid en empathie zwaar verstopt waren, of zelfs tot overtredingen kon leiden, was ook pa’s afscheid een vreemd theater. Met mondkapjes in de rouwstoet naast zijn kist op een soort bakfiets. Niemand mogen aanraken of condoleren. Koffie en broodje op 1,5 meter afstand uit een tent. Want in een zaal was ook complex door alle regels. Zwaaien naar elkaar van een afstand. Want ook de organisator kon in de problemen komen als er overtredingen plaats zouden hebben. Vooral geen handen geven, geen omhelzingen, geen warmte. Een elleboog had misschien gemogen. Ik had liever een paar mensen een hoek gegeven. In Den Haag.
Het hele idee dat we, toen mijn vader eenmaal was doodgespoten, bezig moesten zijn met hoe je om de corona regels heen een fatsoenlijke en eervolle begrafenis kon organiseren, doet nu nog pijn. Mijn vader ging, ook onuitgenodigd, altijd naar de plechtigheden van mensen toe, die hij respecteerde. En dat waren er heel veel. Toen hij zelf aan zijn einde kwam, moesten we afvinken wie wel omdat het heel klein moest blijven. Dat had de regering zo bepaald. Gasten gingen op rantsoen.
Het heeft mijn vertrouwen enorm geschaad in de overheid. Menselijkheid is niet hun prioriteit gebleken. Met mijn vader is er veel meer naar het graf gedragen. Zo voelt het nu nog steeds. Ik had het mijn vader graag anders gegeven, zijn afscheid. En zijn vrouw die het meeste geregeld heeft, en die er zo wonderlijk helder mee omging, is helemaal een heldin. Ik geef het je maar te doen, een man die altijd zo middenin het leven stond, een half jaar na het overlijden van haar eigen moeder, een respectvolle dienst te geven middenin de corona kermis. En dan was ze nog niet eens voorbereid op de achtbaanrit die kort daarna van start zou gaan. Kotsmisselijk kon je ervan worden.
Enfin, we zijn er nog. Omdat er maar een kleine groep aanwezig mocht zijn, wil ik daarom alsnog mijn laatste woorden aan mijn vader openbaren. Alles is welgemeend. Hij was veel, niet makkelijk, zeker boeiend. En vooral een groot mens omdat hij zijn leven echt ten goede veranderd heeft. Dat is het echte karma, tijdens je leven tot inzicht komen en een nieuw plan trekken. Of dat nu gedwongen door gezondheid is, of niet, er is veel lef en discipline voor nodig. En dat had hij.
Lezing in Sint Antonius Abt kerk te Wijchen. 9 april 2021.
Rinie Derks, 28 augustus 1949 - 1 april 2021
Ik ben Richard Derks, de zoon van Rinie.
Mijn vader ligt nu in een kist, en vorige week liepen we nog samen naar het dorp met pa in de rolstoel. Alles is zo snel gegaan.
Een aantal weken eerder was ik nog met Martien in pa zijn werkschuur om de bakfiets op te knappen. Een jaar geleden waren we nog bezig om ons restaurant corona proof te maken door allemaal verhoogde schermen te plaatsen. Pa had alles in zijn schuur voorbereid en kwam op tijd aan en alles was pasklaar. Achteraf gezien, was hij toen al ziek, al dacht hij dat het een verrekte spier was in zijn schouder.
Ik ben pa heel erg dankbaar dat hij voor mij uiteindelijk de vader is geweest die ik altijd gezocht heb. Daar hebben we wel bijna een heel leven voor nodig gehad.
In de laatste weken heb ik van hem een ring gekregen. Hij noemde dat de stamhoudersring, hij had het van zijn vader gekregen. Dat was om meerdere redenen boeiend. Ten eerste, we hadden geen idee of het een plastic of gouden ring was. Ten tweede, heeft hij toch nog hoop, dat ik de bloedlijn voortzet. Dat is toch wel het bewijs dat hij altijd positief is gebleven en gelooft in het onwaarschijnlijke. Niet lang geleden toen hij weer een wedstrijd van NEC aan het kijken was, heb ik hem gevraagd waarom hij dat spannend vond. Kampioen zullen ze namelijk nooit worden. Mijn vader bleef toch geloven in een mirakel.
Zelf was ik er nooit mee bezig, maar op mijn babyfoto’s kan je zien dat ik toch best vaak gefotografeerd ben met een fles Heineken in mijn handen en met een opengeslagen Voetbal International met het elftal van Feyenoord erop over mijn buik gedrapeerd. Meestal op zondag kwam dan Studio Sport op TV en dat moest altijd aan staan van hem. Discussie daarover was nutteloos. Als je kleine jongen dan hardop zegt dat Aston Villa toch wel de mooiste shirts aan heeft, licht blauw en bordeaux rood, en de wedstrijd meer ziet als een soort catwalk en maar niet begrijpt wat buitenspel is, dan kan dat best lastig zijn voor een vader. Onbewust, net zoals zoveel vaders in de wereld, hopen ze eigenlijk dat hun zoon de volgende Jantje Peters wordt.
En toch is pa nooit oordelend geweest over wie ik ben. Hij heeft me altijd gesteund in mijn ontwikkeling.
Toen ik uiteindelijk kort voor de bruiloft van mijn zus naar hem toeging om te vertellen hoe de vork in de steel zat, was zijn reactie dat hij het jammer vond dat ie nooit een mooie schoondochter zou krijgen. Het was deels een grapje, en deels meende hij het ook. Gelukkig heb ik genoeg vrouwelijk schoon om me heen gehad, en is hij niks tekort gekomen. Svetlana, Lullana, Wendie, Tamira, hij vond ze allemaal prachtig.
Altijd heeft pa geholpen als iemand hem nodig had. Hij kon dan ook heel veel. Superhandig, heel slim en enorme vaardigheden. In Amsterdam heb ik heel wat plekken bewoond en als hij kon, kwam hij altijd helpen. Of beter gezegd het uitvoeren. Ik was zijn hulp. Maar hij deed het voor mij. En voor heel veel mensen heeft hij zo zijn talenten ingezet. Vaak heb ik hem gezegd dat ik het verschrikkelijk zou vinden als zijn skills en kennis ooit weg zouden vallen. Hoe konden we dat vasthouden? Het is niet mogelijk gebleken.
Lange tijd hebben we elkaar ook niet gesproken. Er was teveel gebeurd, we waren te koppig en er was geen rust. Achteraf gezien was deze pauze nodig om allebei verder te kunnen komen en te kunnen ontwikkelen. Toen hij later contact zocht, ik geloof ook na een kort gesprek met mijn moeder, zijn we heel voorzichtig naar elkaar geopend. En hebben we naar elkaar geluisterd. Dat ging niet over 1 nacht ijs. Tot vandaag is dit de belangrijkste les uit mijn leven geweest. Geef dingen tijd, -geef mensen tijd en -oordeel niet te snel. Als je samen echt tot elkaar wil komen en ook de pijnlijke verhalen samen kunt bespreken, dan wordt de kans veel groter dat je eerbied hebt voor elkaar en de rijkdom van samen groeien ontdekt. Als je mensen gaat forceren en geen respect hebt voor hun integriteit, dan kan de uitkomst alleen lelijk zijn. Ook dat hebben we meegemaakt.
Juist omdat weinig vanzelfsprekend was, werd veel bijzonder. Zo voelde ik dat ook, en volgens mij voelde pa dat ook.
Wie ook heel bijzonder is, is zijn vrouw Doritha. Zij heeft zich altijd neutraal opgesteld in hectische tijden. En zij heeft altijd pa gesteund, ook in moeilijke tijden. De liefdevolle verzorging die zij pa heeft gegeven, ook toen zij zelf duidelijk zorg nodig had, is onbetaalbaar. Dat is echte liefde.
De laatste weken zijn zwaar geweest. Elke beweging bij pa deed pijn, elke drempel die hij moest nemen werd een uitdaging. Samen gingen ze in polonaise de trap op, toen het eigenlijk niet meer kon. Wat misschien het zwaarste was, is dat pa erg autonoom was, en altijd actief en buiten was of in zijn schuur. Alles deed hij het liefst alleen. Het contrast was pijnlijk. En toen, opeens, ging het supersnel.
Pa is waanzinnig dapper geweest en nam zelf de teugels in handen. De wedstrijd die hij moest spelen vanaf september vorig jaar was bij voorbaat verloren. En toch hield hij zijn hoofd omhoog, en bleef trots doorspelen. Net zoals NEC dat mogelijk toch nog een keer kampioen gaat worden. Ooit. Blijven geloven.
Een klein beetje heb ik Doritha kunnen helpen, en samen hebben we deze dag in harmonie, in verdriet en ook met veel lachen voorbereid. Dat pa zo dol was op Doritha, begrijp ik goed. Zij heeft zijn leven draaglijker, vrolijker en verstandiger gemaakt. En zijn einde was liefdevol. Dankjewel Doritha dat je zijn leven mooier maakte, ook namens papa. En dankjewel papa, ook namens Kay. Je wordt nu al een week gemist, maar we kunnen je nooit vergeten.
Alle foto’s door de geweldige Joao Costa
